Ekranlarda Görünmeyen Tehlike: PWM Nedir?

Bu aralar ekran teknolojilerinden biri olan #PWM (Pulse Width Modulation) olayını araştırıyorum. Özellikle Çinli telefon üreticileri (Honor, Xiaomi vb.) bu değeri çok yüksek tuttuklarını vurgulayan reklamlar yapıyorlar. Peki neden? Çünkü bu değer düşük olduğunda, fark etmesek de gözlerimiz ciddi şekilde yoruluyor.

Durum şu: Samsung (S25 serisi dahil) ve iPhone modellerinde PWM değeri genellikle 480 Hz seviyesindeyken, Çinli rakiplerde bu değer 3840 Hz seviyelerine kadar çıkabiliyor. Aradaki fark muazzam.

Bunu nasıl anlarsınız? Hani bazen bir ekranı kamerayla çekerken videoda yatay siyah çizgilerin aktığını görürsünüz ama çıplak gözle göremezsiniz ya? İşte o, düşük PWM’in ta kendisi. Gözümüz o çizgileri görmese de beynimiz o titreşimi algılıyor ve yoruluyor.

Aşağıdaki videoda güzel bir karşılaştırma var.


Peki teknik olarak neler oluyor? Ekran parlaklığını kısmak için iki temel metot var:

1. PWM (Pulse Width Modulation) Nedir? 

Türkçesi "Sinyal Genişlik Modülasyonu"dur. Bu yöntemde parlaklığı kısmak için ekranın gücü gerçekten azaltılmaz.

Nasıl Çalışır: Ekran çok yüksek bir hızda (saniyede yüzlerce kez) tamamen açılır ve kapanır.

Göz Yanılgısı: Eğer ekran zamanın %50'sinde açık, %50'sinde kapalıysa, gözümüz bunu "%50 parlaklık" olarak algılar.

Risk: Parlaklığı çok kıstığınızda, ekranın "kapalı" kaldığı süre artar ve titreşim belirginleşir. Bu da baş ağrısı, göz kuruluğu ve mide bulantısına yol açabilir.


2. DC Dimming Nedir? 

Türkçesi "Doğru Akım Karartma"dır. Eski usül bir dimmer anahtarı gibidir.

Nasıl Çalışır: Ekran paneline giden elektriği (voltajı) fiziksel olarak düşürür.

Sonuç: Işık kaynağı gerçekten kısılır, yanıp sönme (flicker) olmaz.

Avantajı: Göz dostudur, titreşim yapmaz. Uzun okumalar için en sağlıklısıdır.

Dezavantajı: Özellikle OLED ekranlarda voltajı düşürmek renklerin hafif bozulmasına (gri tonların yeşile çalmasına) neden olabilir. Samsung ve Apple'ın direnmesinin sebebi genellikle bu renk doğruluğu takıntısıdır.


Küçük Bir İpucu: Eğer PWM değeri düşük bir telefon (Samsung veya iPhone) kullanıyorsanız, gece yatakta parlaklık çubuğunu en sola çekmek yerine; ayarlardan "Ekstra Karartma" (Extra Dim) özelliğini açın. Bu özellik, PWM titreşimini artırmadan ekranı yazılımsal olarak karartır ve gözünüzü korur.

NOT: Teknik detaylar ve PWM/DC Dimming karşılaştırması için yapay zeka asistanı #Gemini ile çalıştık.

Yorumlar